Koffie? Zwammenvoer!

Bier van aardappelresten, vegan leer van appelschillen en compost van je groente- en fruitresten: afval wordt steeds vaker gebruikt als grondstof. En dat is maar goed ook! Wie zelf ook een steentje bij wil dragen aan een circulaire economie, kan meteen in eigen keuken beginnen, met koffie dus.  

Want van elke koffieboon belandt maar 0.2% in je kopje, de overige 99,8% wordt weggegooid. Zonde! Koffiedik – de restanten van je kopje koffie – zit namelijk vol met voedingsstoffen waar oesterzwammen toevallig dol op zijn. Dus gooi je koffiedik niet weg, maar start je eigen paddenstoelenkwekerij. Lokaler wordt het niet.

• 1 kilo verse koffiedik
• 100 gram oesterzwambroed, bijvoorbeeld van Amstelzwam
• een plastic box of diepvrieszakje dat goed dicht kan
• eventueel een pan om alles goed in te kunnen mixen
• een mes of schaar
• een sprayflesje

Stap 1
Verzamel verse koffiedik, van die dag nog gezette koffie. Dit is belangrijk, omdat anders heel veel andere schimmels ook dol zullen zijn op je kwekerij, en dat is nou weer niet de bedoeling. Als je thuis maar af en toe koffie drinkt kun je verse koffiedik ook meteen in de vriezer doen, zo kun je een beetje opsparen. Een andere optie is om eens bij het café op de hoek te vragen of je een bakje met koffiedik mag vullen, of misschien kun je koffiedik meenemen vanaf je werkplek. 

Stap 2
Neem het broed en verkruimel dit zo fijn mogelijk. Meng dit met je koffiedik, direct in een box of zakje, of meng het voor het gemak eerst in een schone pan. Zorg dat er een beetje ruimte overblijft bovenin. Maak een paar gaatjes in het zakje of de box met een mes of schaar zodat er verse lucht bij kan, de mix moet kunnen ademen.

Stap 3
Bewaar je kwekerij op een donkere plek waar het rond de 20-24 graden is. Een badkamer is vaak prima. Check elke paar dagen of je al witte schimmeldraden ziet lopen. Zie je groene of gele schimmel? Schep deze dan meteen weg! Of probeer of het weg gaat met wat zout. Na 2 à 3 weken is de inhoud van je kwekerij waarschijnlijk helemaal wit. Oesterzwammen zijn echter wat eigenwijs, dus het kan ook zomaar wat langer of korter duren voordat jouw schimmel de bak heeft overgenomen.

Stap 4
Als je schimmel goed aan het groeien is (oftewel, een witte zachte laag is te zien) verplaats dan je kwekerij naar een plek met zonlicht. Zet de kwekerij niet in direct zonlicht, dat is weer wat teveel. Spray af en toe wat water bij de luchtgaatjes: hier komen straks je oesterzwammen uit. 

Stap 5
In zo’n 5 tot 10 dagen groeien je oesterzwammen uit. Komen er mooie witte paddestoelen door de gaten heen naar buiten gegroeid? Tijd om te oogsten! Je herkent een “rijpe” oesterzwam, aan een vlakke hoed. Breek of snij ze af en lees hieronder verder hoe je ze kan bereiden.

Stap 6
En dan nu alsnog de prullenbak in? Dacht het niet! Je kunt met dezelfde kwekerij namelijk vaak nog een keer oogsten.

Tip
Gebruik vochtige koffiedik. Als je een handje van het mengsel in je hand even bij elkaar knijpt en het als je loslaat meteen uit elkaar valt, kun je er een beetje water bij gieten of overheen sprayen. Het mag wat aan je handen blijven kleven, maar moet geen papje worden.

Bekijk ook dit fotoverslag van Zaailingen om de verschillende stadia goed te kunnen zien. 

Eigenlijk is dit natuurlijk de belangrijkste stap: het eten! Oesterzwammen zijn zacht van structuur en worden wat steviger als je ze tijdens het bakken met een spatel wat plat drukt, zodat het vocht eruit komt. Ze nemen enorm veel vocht op, wat ze tegelijk heel geschikt maakt om lekker te marineren of in een pastasaus te verwerken. Hieronder delen we onze favoriete recepten met je!

• Oesterzwamshoarma van Lisa Goes Vegan
• Romige oesterzwampasta van Gaz Oakly
• Bladerdeegpakketjes met oesterzwammen
• Of als los hapje, deze gebakken oesterzwammen

Beeld: de foto’s zijn gemaakt tijdens de workshop oesterzwammen kweken van De Gezonde Stad op Roef.